Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), mevcut sosyal güvenlik sisteminin yanında bireylerin ek birikim yapmasını amaçlayan ikinci basamak emeklilik modeli olarak gündeme geliyor. Ancak bu sistemin bazı olumsuz yönleri de tartışılıyor. Toplu sözleşme masasından hüsranla kalkan Hükümet Sen ve Yan Senden bu konuda açıklama yok ne düşünüyorlar, 2011 yılında bu işin mutfağında olan şu an başka sendika başkanı olan sendika ağası vardı, TES 2009 Bolu/Abant toplantısı toplantısı düşüncesi mi? İşte öne çıkan başlıca olumsuzluklar:

1. Zorunluluk ve gelir kaybı

Çalışanlar maaşlarından otomatik kesinti yapılacağı için kısa vadede gelirlerinde düşüş yaşar.

Özellikle düşük gelirli çalışanlar için bu kesintiler ciddi bütçe baskısı yaratabilir.

2. Fonların yönetimi ve güven sorunu

Fonların kim tarafından, nasıl yönetileceği önemli bir tartışma konusudur.

Yetersiz denetim, siyasi müdahaleler veya kötü yönetim, çalışanların birikimlerini riske atabilir.

3. Uzun vadeli bağlayıcılık

Çalışanlar fonlara yatırdıkları parayı uzun süre (emeklilik yaşına kadar) çekemeyecekleri için, acil ihtiyaç halinde tasarruflarına ulaşmak zorlaşır.

Bu durum özellikle dar gelirli kesimlerde “zorunlu tasarruf tuzağı” yaratabilir.

4. Emeklilikte getirinin belirsizliği

Fonların getirisi garanti edilmez. Enflasyon, piyasa dalgalanmaları ve ekonomik krizler birikimlerin değerini eritebilir.

Nihai emeklilik maaşı beklendiği kadar tatmin edici olmayabilir

5. İşveren yükümlülükleri ve kayıt dışılık riski

İşverenlerin sisteme katkısı maliyet artışı yaratır. Bazı işverenler bu yükten kaçmak için kayıt dışı istihdama yönelebilir.

Küçük işletmeler açısından ek maliyet ciddi sorunlara yol açabilir.

6. Çifte prim yükü

Çalışanlar zaten SGK’ya prim öderken, TES ile ek katkı yapmak zorunda kalır.

Bu durum “aynı gelirden iki kez kesinti” algısı oluşturabilir.

7. Sisteme güven eksikliği

Daha önceki tasarruf sistemlerinde (örneğin, Zorunlu Tasarruf Fonu gibi) yaşanan olumsuz tecrübeler, çalışanların TES’e güven duymasını zorlaştırır.

Devletin sisteme müdahalesi ihtimali endişe yaratır.

Tamer BAYRAK

Alternatif Sağlıksen

Genel Başkanı